Eb en Vloed neergestort op de maan.

De satellieten van NASA die Ebb (Eb) en Flow (Vloed) heten, zijn neergestort op de maan (filmpje!) Geen nood, want dat was ook de bedoeling. De satellieten, die net zo groot waren als wasmachines, hebben meer dan een jaar rondjes om de maan gevlogen en hielden daarbij contact met elkaar. Door telkens de afstand en snelheid van de tweeling te meten, weten we nu hoe de zwaartekrachtvelden van de maan eruit zien. Plaatsen met meer massa hebben een grotere zwaartekracht (rood) en plaatsen met minder massa hebben een lagere zwaartekracht (blauw)

foto door NASA/JPL

Omdat de brandstof voor de besturing bijna op was, heeft NASA een berg op de noordpool van de maan uitgekozen waar de satellieten tegenaan konden crashen. Het gebied waar ze in terecht kwamen, is nu vernoemd naar de eerste vrouw in de ruimte, Sally Ride. Zij overleed afgelopen zomer.

Je eigen winterse kerstballen!

Hebben jullie de kerstboom opgezet? Duizenden gezinnen zetten ieder jaar een kerstboom zodra Sinterklaas weer naar Spanje vertrokken is. De traditie van een versierde boom is al heel oud en heeft er mee te maken dat de boom groen blijft tijdens de winter. Als alle bomen hun bladeren verliezen, houden naaldbomen hun groene kleur en dat gaf mensen heel lang geleden de hoop dat ooit de zon weer terug zou komen.

geen dennebomen, maar sparren!

De eerste kerstbomen werden in Tsjechië gebruikt door de adel. Zij versierden de takken van naaldbomen met slingers en snoep en hingen die in de luchters aan het plafond. Later hingen ze zelfs hele bomen aan het plafond! Daarna werd het gebruik overgenomen door adel in Frankrijk en al snel was het populair door heel Europa. Omdat niet iedereen een plafond heeft dat hoog genoeg is om een boom aan te hangen, zetten de meeste mensen hem gewoon op de grond.

Kerstballen stammen af van 'heksenbollen'. Dat zijn glanzende bollen van glas, die de duistere magische krachten van heksen zouden weerkaatsen. Tegenwoordig zijn ze vooral mooi als versiering van een kerstboom vol met lichtjes, want dan spiegelen ze zo mooi.

Hieronder lees je hoe je je eigen kerstballen kunt maken!
Dit heb je nodig:

• ballonnen (waterballonnen, als je ze over hebt van de zomer)
• water
• verschillende kleurstoffen

Dit moet je doen:

Stap 1: 

Doe een paar druppels kleurstof in iedere ballon die je gaat vullen. Vul de ballon nu verder met water en maak hem goed dicht.

Stap 2: Leg je ballonnen de hele nacht in de vriezer of, als het vriest, gewoon buiten in de tuin. De volgende dag knip je de ballon open en is je kerstbal klaar!

De magisch vliegende kerstbal?

Natuurlijk bestaat magie niet en kan een kerstbal niet uit zichzelf vliegen. Maar, met dit experiment kun je een balletje van tinsel laten zweven! Tinsel is dat dunne spul van zilveren sliertjes waarmee je de kerstboom kunt versieren. Het is gemaakt van mylar

Het is in heel veel kleuren verkrijgbaar, maar de zilveren zijn het best geschikt voor dit experiment. Hoe dunner de sliertjes zijn, hoe beter.

Dit heb je nodig:

• vier sliertjes tinsel
• een pvc-buis of ballon
• een trui of je haar

Dit moet je doen:

met dank aan Science Bob

Stap 1: Leg de vier sliertjes naast elkaar en leg een knoop aan allebei de uiteinden. Je kunt ook experimenteren met meer of minder sliertjes

Stap 2: Wrijf met de opgeblazen ballon of de pvc-buis over je trui of je haar. Terwijl je die in je ene hand houdt, laat je met je andere hand je tinsel erop vallen.

Zo werkt het:

Door met de buis of ballon over je haar te wrijven, geef je het een statische lading. Die lading is negatief en wordt aangetrokken door een positieve lading, net als een magneet. Je tinsel is eerst neutraal, maar neemt meteen de lading over als het de buis of ballon raakt. Omdat alles dezelfde lading heeft, stoot het elkaar af. Net als magneten dus. De tinseldraadjes stoten elkaar ook af, net als je haren wanneer je een Van de Graaff-generator aanraakt! Je merkt dat de tinsel aangetrokken wordt door andere voorwerpen, zoals lampen, muren, meubels en mensen om je heen. Zodra het zo'n voorwerp raakt, verliest het zijn lading en blijft het plakken of valt naar de grond. Probeer maar eens uit wat het effect is van verschillende truien, ballonnen, dikkere of dunnere buizen en meer of minder sliertjes.

Prof. Silly Brilly staat op het punt deze jonge dame te 'ontladen'

Waarom plakt een sneeuwbal?

Sneeuw is cool. Je kunt er sneeuwballen, sneeuwpoppen, sneeuwkastelen, sneeuwbergen, iglo's en nog veel meer mee maken. Maar dan moet die sneeuw wel plakken!

Pippi Langkous kan pas grote sneeuwballen maken!

Waarom plakt sommige sneeuw wel en andere niet?
De Britse natuurkundige Michael Faraday onderzocht het toen hij 68 jaar was. Wetenschappers zijn namelijk nooit te oud om te spelen! Sommige wetenschappers dachten dat het kwam door het knijpen in de sneeuw. Daardoor zou de druk zo hoog worden dat sommige sneeuwkristallen veranderen in druppels, die meteen weer aanvriezen. Faraday bewees dat dat niet klopt door twee ijsklontjes zonder druk tegen elkaar aan te leggen in water. Ze vroren meteen vast, wat bewees dat er geen druk nodig is.
Als slimme natuurkundige kon hij ook uitleggen dat een ijsklontje in koud water niet groter wordt - er vriest geen water aan vast. Dat komt omdat het ijsklontje en het water energie uitwisselen. Er kan alleen maar meer water bevriezen als de temperatuur flink naar beneden gaat en dat gebeurt niet in een sneeuwbal.

Hoe werkt het dan wel?
Volgens Faraday gaat het om cohesie. Dat is de kracht waarmee moleculen van een vaste stof of een vloeistof aan elkaar willen 'plakken'. Volgens een andere wetenschapper, Thompson, moet het toch echt wel met druk te maken hebben. Wetenschappers hebben nu uitgevonden dat het te maken heeft met 'sintering'. Dat heeft niets te maken met Sinterklaas, maar wel met kristallen die samen grotere kristallen vormen. Sintering wordt ook gebruikt om de anti-aanbaklaag in pannen te maken. Door een hoge temperatuur worden kristallen met elkaar verbonden. In een sneeuwbal betekent het dat je door cohesie zorgt dat het water wil blijven plakken en door de druk worden de kristallen gesinterd.

tadaa, plaksneeuw!

Iedere keer dat je een sneeuwbal maakt, voer je dus een heel ingewikkeld proces uit. Je kunt er achter komen of er goede sneeuw ligt, door er op te gaan staan. Goede sneeuw knerpt namelijk. Dat is het geluid van sneeuw: knerpen. Wetenschappers kunnen zelfs de temperatuur horen van sneeuw aan het geknerp. Een temperatuur van 0°C tot -5°C is het beste. De sneeuw knerpt dan lekker dof.

Soms zorgt de natuur helemaal zelf voor sneeuwbouwsels. Dan moet alles precies kloppen: de temperatuur, de ondergrond, de soort sneeuw en de wind moeten allemaal goed zijn. Alleen dan kan er zoiets ontstaan als een sneeuwroller.

Deze donuts van sneeuw worden door de wind weggeblazen. Doordat de eerste rol dun is en aan de binnenkant komt te zitten, wordt die sneeuw er ook snel uitgeblazen.

Poep!

Kijk jij wel eens naar je eigen poep voordat je hem wegspoelt? Je kunt een 'hoop' over jezelf leren door naar je drol te kijken. Het is bijna alsof een drol je gezondheid weerspiegelt...
Als je drol meteen in het water valt, kun je er niet veel aan zien. Alleen of hij blijft drijven of meteen zinkt. Als je drol blijft drijven, kunnen er twee dingen aan de hand zijn:

1. Je hebt te veel vet gegeten. Vet drijft op water en daarom wil je drol niet zinken.
2. Je drol is gaan gisten. Allerlei bacteriën in je darmen hebben flink gesnoept van het lekkers in je poep en produceren gas. Je drol is dan lekker schuimig en zit vol gas, waardoor hij blijft drijven.

Normale poep hoort te zinken, want het meeste van ons eten zinkt ook in water. 

Er zijn heel veel verschillende soorten poep. Biologen kunnen aan de soort poep zien door welk dier het is achtergelaten en wat dat dier gegeten heeft. Bij mensen kan een dokter ook allerlei rare dingen aan je poep zien, bijvoorbeeld aan de kleur:

• zwart: er zit extra ijzer in je poep. Dat kan zijn van bloed of ijzerpillen.
• wit: te weinig gal in je poep. Gal helpt bij het verteren van vet en geeft een donkerbruine kleur.
• grijs: te weinig gal en veel gisting (door bacteriën)
• groen: te veel gal en te lang gewacht met poepen. Of je hebt lekker veel spinazie gegeten natuurlijk!
• geel: veel afvalstoffen van je lever. Dat kan gebeuren als je veel alcohol drinkt.
• rood: er zit bloed in je poep. Dat kan door een wondje in je darm of door een kapotte aambei komen.
• witte puntjes: dat kunnen wormpjes zijn. Die komen via besmet eten je lichaam binnen.

De meeste mensen hoeven maar één keer per dag te poepen. Sommige mensen doen het twee keer. Je eten doet er ongeveer twee tot drie dagen over om van mond tot kont te gaan. Vaak poepen kinderen wat vaker dan volwassenen.

Een gezonde drol is één grote bruine worst, die maar een beetje stinkt en niet blijft drijven. Om aan te geven welke soorten poep er zijn, kunnen artsen op deze kaart kijken.

Type 4 is een normale drol. Boven type 4 staan de harde drollen en naar onder toe wordt het steeds natter...

De hardste poep is poep van dinosaurussen. Die is namelijk versteend! Zo'n versteende drol heet een coproliet. Er is ooit een coproliet gevonden van een oermens. Daarin hebben wetenschappers ontdekt dat de maker een kannibaal was...

Experiment: maak een eetbare drol!

Dit heb je nodig:

• ontbijtkoek
• pindakaas
• chocoladepasta
• stroop
• grote mengkom
• spatel
• handschoenen

Dit moet je doen:

Stap 1:

Doe de handschoenen aan. Verkruimel een paar dikke plakken ontbijtkoek in de mengkom. Kneed er een paar lepels pindakaas doorheen om het lekker plakkerig te maken. Als je pindakaas met stukjes noot gebruikt, ziet je drol er extra smerig uit...

Stap 2:

Voor de kleur en extra plakkerigheid kun je er chocoladepasta en stroop bij doen. Kneed alles door elkaar in de vorm van een flinke drol. Als je poep te zacht is, doe je er nog wat stukken ontbijtkoek bij.

Stap 3:

Presenteer je drol op een bordje aan je ouders, familie of een goede vriend(in). Als ze niet durven, kun je er altijd zelf nog een hap van nemen! Ook leuk voor een smerige surprise.

PS, de wetenschappelijke naam voor het eten van poep is 'coprofagie'. Iiieeuuwww....